Sinterklaas en…??
Afgelopen weekend hadden we hier een klein – best wel awkard – dilemma.
We willen De Broertjes altijd een beetje voorbereiden op het weekend dat gaat volgen, en dat wordt in dit geval een weekend dat helemaal in het teken komt te staan van sinterklaas. We gaan met ze naar de intocht aan de IJssel, ze mogen hun schoen zetten, we zullen liedjes zingen en de sinterklaasplaat opzetten (de ouderwetse plaat op de platenspeler, verheug me er nu al op want die geeft zo’n mooi vol geluid!) en ik wil samen speculaasjes bakken. Een op en top sintweekend dus.
Afgelopen weekend waren dan de voorbereidingen daarvoor en we maakten van het herfstkastje een klaaskastje. Met een sinterklaasje van vilt erin. Ik maakte een tekening van de pakjesboot en wat pietjes erop en Grote Broer wilde die tekening inkleuren. Dat deed hij verbazingwekkend precies en geduldig, echt bijzonder zoals hij dat doet. Naast het sinterklaaspoppetje kwam een… Ja, wat moest daar nou komen…? En welke kleur moesten de pietjes in de tekening krijgen?
Persoonlijk wil ik de mannen graag meegeven dat pietjes in alle kleuren voorkomen, en ik wilde kijken of er ruimte was bij ze voor het wegnemen van het zwarte pieten stigma. Kleine Broer is er nog wel open in maar voor Grote broer (7 jaar) moeten pieten toch echt donker zijn. Zwart, om precies te zijn. Ik probeerde nog te kijken of we er dan ‘door de schoorsteen-zwarte-piet’ van konden maken maar meneertje kocht dat niet van mij en zei: ‘Zwarte piet is de hele dag zwart’. Ik schat in dat ze dit van huis uit meekrijgen: het is zwarte piet, niet piet. En mijn dilemma was: gaan wij ze daarin meegeven wat wij ervan vinden?
Wij vinden: het is een kinderfeest. Dat moet voor alle kinderen goed uitpakken en als dat niet zo is omdat er voor sommige kinderen schadelijke elementen inzitten die verwijzen naar een ‘giftig’ verleden, dan is aanpassen toch helemaal niet moeilijk? En het hoeft toch ook niet rigoureus anders? Je kan er toch donkerpaarse / donkergroene / donkerblauwe pieten van maken? Als ik dan weer iemand hoor zeggen: ‘Als het ze niet bevalt, gaan ze maar terug naar eigen land’ dan krijg ik kromme tenen. Ze beseffen niet dat het mensen betreft die in hun eigen land ZIJN. Die gewoon hier geboren en getogen zijn, en die vaak beschaafder Nederlands spreken en leven, dan deze figuren die lopen te roeptoeteren dat ze ‘dan maar terug moeten naar eigen land’. Ze zetten dit gevoelige thema meteen in oorlogstand daarmee.
Overigens zie ik dat soms ook bij de andere partij gebeuren: de mensen die last hebben van de rol van zwarte piet, kunnen soms ook vanuit het slachtofferschap een felheid en vernederende toon hebben, die net zulke kromme tenen geven en niet erg uitnodigen tot een goed gesprek. Mijn schoonzus deelde ooit op Facebook een filmpje waarin de irritaties van vrouwen met afrohaar duidelijk werden gemaakt. Het irriteert ze (terecht) dat vrouwen die geen afrohaar hebben vaak nogal hysterisch kunnen reageren op iemand met afrohaar. Dan gaan ze er ongevraagd aan zitten, bijvoorbeeld. Alsof je zomaar aan iemands haar mag gaan zitten zonder te vragen. En dan zeggen ze dingen als: ‘Oh wat een haar heb jij zeg!’ En: ‘Is dat nou niet ontzettend veel werk, dat haar?’. Dat filmpje was gespeeld, en de actrices waren een slanke, prachtige zwarte vrouw met afro haar en waardig, rustig gedrag en een mollige, lelijke witte vrouw (zonder afro haar) met hysterisch, dom gedrag. Ik snapte de boodschap maar vond het stigmatiseren de andere kant op. Het polariseert alleen maar verder. Iemand moet de wijste zijn en een ander spoor inzetten. En met zulke filmpjes ben (en doe) je dat niet vind ik (en ik was niet de enige).
Terug naar (zwarte) piet: wat ons betreft kun je (en ‘moet’ je) met aanpassingen pijn wegnemen en moet je begrip kunnen opbrengen voor de bezwaren tegen zwarte piet. We moeten willen zien en horen hoe lelijk de wortels van deze figuur eigenlijk zijn, en dat we dit kunnen veranderen in het nu.
Alleen: ik wil in dit geval onze weekendmannetjes ook weer niet in cultuurverwarring brengen. Als zij thuis meekrijgen dat Piet zwart is, wil ik ze niet het gevoel geven dat ze iets verkeerds meekrijgen maar ik wil kijken of wij een andere toon kunnen toevoegen, in plaats van ertegenin brengen. Ik hou me liever bescheiden op de achtergrond daarmee en zoek de ruimte die er is, zonder te drammen. Op mijn eigen manier wil ik samen met Dejan toch proberen er wat subtiliteit in te brengen. En dus tekende ik pietjes zonder oorbellen en zonder grote rode monden. Het stoffen pietje dat naast het sinterklaasje staat, heeft ook geen oorbellen meer en ik wil hem nog een gestippeld gezichtje gaan geven.
Grote Broer vond het trouwens wel stom dat ik in de tekening de pakjes was vergeten en heeft die er dus zelf maar even bij getekend. Veel pakjes he? ?
Ach ja, we moeten er wel wat mee vind ik, er knaagt een verantwoordelijkheidsgevoel. Maar ik besef ook dat we in dit thema niet heel veel speelruimte hebben.
Op andere vlakken wel. Zo hebben we bijvoorbeeld besloten dat Grote Broer volgende keer zonder luier gaat slapen. Hij was afgelopen weekend droog ‘s morgens, is daar heel trots op en wij vinden dat we dat moeten omarmen. Ik appte dat naar z’n mams en die werd heel enthousiast en heeft dat thuis meteen ook uitgeprobeerd. Ze appte gisteren trots terug dat het gelukt was, hoe fijn is dat! Wij kunnen de kids op veel punten helpen, we hebben ook de vraag gekregen om spraakoefeningetjes met Grote broer te gaan doen, we kunnen ze leren hoe je wel en niet met elkaar omgaat, maar we willen ze geen cultuur-verwarring bezorgen. Het is daarom zoeken, als het gaat om het sinterklaasfeest.
Toen ik peilde bij Grote Broer wie hij liever vond, piet of klaas, ging zijn voorkeur uit naar piet. Hij vindt piet stoer en knap, want die kan op het dak en ‘die kan alles!’. Sinterklaas maakt minder indruk, dat was wel duidelijk. Misschien…kunnen en willen kinderen zich wel veel meer identificeren met piet dan met klaas? En dan is de vraag: hoe schadelijk is zwarte piet uiteindelijk, als het aan de kinderen ligt? Aan de kleine mensen, voor wie dit feest bedoeld is? Als ik De Broertjes ooit een kind hoor uitschelden voor zwarte piet, dan krijgen ze onmiddellijk tegengas van ons. Maar zolang Grote Broer piet stoer vindt, maak ik me niet al teveel zorgen. En dus verklaar ik het sinterklaasthema in de familie Boslust niet tot dilemma, maar wel: stof tot blijven nadenken voor ons pleegzorgers, en voer voor inventief zijn.
Dat gezegd hebbende, ga ik me klaarmaken voor een hysterisch bezoek vandaag aan Intratuin Duiven in kerstsfeer, samen met Nance. Of het een genoegen wordt, weet ik niet want ik vermijd die plekken eigenlijk en zoek altijd naar een heel andere invulling van de kersttijd. En bovendien is het nog erg vroeg en wordt het ook nog eens 17 graden vandaag (bizar genoeg). En toch kunnen we de foute verleiding niet weerstaan, ha! Het schijnt te lijken alsof je in de Efteling bent en het schijnt de meest spectaculaire kersttoestand van Europa zoniet de wereld te zijn, jaja… En dat we zo vroeg gaan, is om de heftigste drukte die komende weken gaat ontstaan, te vermijden. Ach, samen op pad zijn zal al gezellig zijn op zich. En ze hebben zalige koffie daar in de leuke koffietent dus who cares. Kan ik Nance ook mooi eens even vragen hoe zij dat doen met het piet-klaasthema en hun weekendkinders.
Anyway. Ik wens je een fijne herfst-lentedag.
zie joe zoen ?
